مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زمینه و هدف: سردی روابط، غفلت والدین و شیوه‌های فرزندپروری معیوب زمینه‌ساز اختلالات روان‌شناختی کودک در بزرگسالی است که منجربه بی‌مسئولیتی شدید کودک می‌شود. هدف پژوهش حاضر مقایسهٔ شیوه‌های فرزندپروری مادران کودکان با اختلال وسواسی-اجباری و فوبی و مادران دارای کودکان عادی بود.
روش‌بررسی: پژوهش حاضر از نوع علّی‌مقایسه‌ای بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی مادران کودکان مبتلا به وسواس، فوبی و کودکان عادی شهر قم در سال تحصیلی ۱۳۹۲ تشکیل دادند. نمونهٔ مطالعه‌شده برای هر گروه از کودکان، شامل چهل نفر از کودکان ۸تا۱۲ساله بود که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. به این ترتیب که از بین مدارس ابتدایی دولتی چهار مدرسه به‌طور تصادفی ساده در نظر گرفته شد. سپس از هر مدرسه یک کلاس به‌طور تصادفی ساده به‌عنوان نمونهٔ پژوهش انتخاب شد. جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از پرسش‌نامهٔ شیوهٔ فرزندپروری (بامریند، ۱۹۷۱)، پرسش‌نامۀ اختلال وسواسی-اجباری نسخۀ کودکان (فوآ و همکاران، ۲۰۱۰) و پرسشنامۀ فوبی اجتماعی (کانور و همکاران، ۲۰۰۰) انجام شد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از شاخص‌های آمار توصیفی، آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره (مانوا)، آزمون‌ خی‌دو و آزمون تعقیبی بونفرونی استفاده شد. سطح معناداری آزمون‌ها ۰٫۰۵ در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، در شیوهٔ فرزندپروری سهل‌گیرانه، گروه وسواس با گروه عادی تفاوت معناداری داشت (۰٫۰۲۴=p)؛ یعنی در این شیوه، میانگین نمرات گروه وسواس (۱۷٫۷۳) به‌طور معناداری بیشتر از میانگین نمرات گروه عادی (۱۴٫۹۷) بود. در شیوهٔ فرزندپروری مستبدانه، تنها گروه فوبی با گروه عادی تفاوت معناداری داشت (۰٫۰۰۴=p)؛ به‌طوری‌که در این شیوه، میانگین نمرات گروه فوبی (۱۶٫۲۰) بیشتر از میانگین نمرات گروه عادی (۱۲٫۳۶) بود. در شیوهٔ فرزندپروری مقتدارنه در تمامی مقایسه‌های زوجی تفاوت معناداری بین گروه‌ها مشاهده نشد.
نتیجه‌گیری: از یافته‌های این پژوهش نتیجه‌گیری می‌شود که شیوۀ فرزندپروری سهل‌گیرانۀ مادران می‌تواند زمینه‌ساز بروز اختلال وسواسی-اجباری و شیوۀ فرزندپروری مستبدانۀ مادران می‌تواند موجب بروز اختلال فوبی در کودکان شود.