مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

سیامک فخرائی نژاد, سیدعبدالمجید بحرینیان, فاطمه شهابی زاده, مینا محسنی, حسن غنی فر

چکیده
زمینه و هدف: اختلال شخصیت مرزی، از اختلالات بسیار شایع‌ شخصیت در موقعیت‌های روان‌پزشکی است. پژوهش حاضر باهدف تعیین اثربخشی روان‌درمانی معطوف به انتقال بر ساختار شخصیت بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی صورت گرفت.
روش‌بررسی: طرح پژوهش نیمه‌آزمایشی، از نوع تک‌آزمودنی به‌شیوهٔ A-B-A بود. از میان بیماران دارای اختلال شخصیت مرزی مراجعه‌کننده به کلینیک هادی شهرستان سیرجان در نیمهٔ دوم سال ۱۳۹۹، سه نفر داوطلب واجد شرایط به‌روش نمونه‌گیری دردسترس ازطریق مصاحبهٔ بالینی و اجرای پرسش‌نامۀ بالینی چندمحوری میلون-۳ (میلون، ۱۹۹۴) و پرسش‌نامهٔ سازمان شخصیت (کرنبرگ، ۲۰۰۲) به‌عنوان آزمودنی برگزیده شدند و دوازده ماه روان‌درمانی دریافت کردند. داده‌ها در سه مرحلهٔ خط‌ پایه و درمان و پیگیری طی شانزده ماه و با فاصلهٔ چهار ماه، ازطریق پرسش‌نامهٔ سازمان شخصیت (کرنبرگ، ۲۰۰۲) جمع‌آوری شد. برای تحلیل داده‌ها، شاخص‌های تحلیل دیداری، درصد بهبودی، اندازهٔ اثر و تغییر پایا به‌کار رفت.
یافته‌ها: نتایج مشخص کرد، در مراحل درمان و پیگیری، شاخص اندازهٔ اثر برای نمرهٔ کل سازمان شخصیت، مکانیسم‌های دفاعی بدوی، سردرگمی هویت و واقعیت‌آزمایی، در مُراجعان همگی بیشتر از متوسط ۱٫۱۵ بود؛ همچنین شاخص‌ درصد بهبودی برای متغیرهای مذکور در مُراجعان افزایش معنادار داشت؛ به‌علاوه همهٔ مقادیر شاخص تغییر پایا، بزرگ‌تر از ۱٫۹۶ بود که اثربخشی درمان و تداوم آن را نشان داد.
نتیجه‌گیری: روان‌درمانی معطوف به انتقال در دوازده ماه موجب تغییرات درخورتوجهی در ساختار شخصیت بیماران اختلال شخصیت مرزی می‌شود؛ همچنین به‌کارگیری مکانیسم‌های دفاعی بدوی را به‌شکل معناداری کاهش دهد و منجربه افزایش یکپارچگی هویت و واقعیت‌آزمایی در بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی شود. تحقیقات آینده برای درک ابعاد عمیق‌تر درمان نیاز است.

مینا ثقفی, علی خانه کشی, شهنام ابوالقاسمی

چکیده
زمینه و هدف: امروزه باتوجه‌به وجود فضای مجازی و تسهیل ارتباط افراد با یکدیگر، خیانت‌های زناشویی و طلاق افزایش یافته است. پژوهش حاضر باهدف بررسی ارتباط بین وابستگی به فضای مجازی و گرایش به خیانت زناشویی در متقاضیان طلاق انجام شد.
روش‌بررسی: این مطالعه از نوع تحلیلی‌همبستگی بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی افراد متأهل متقاضی طلاق مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره و روان‌شناختی شهر سیرجان در سال ۱۴۰۲ تشکیل دادند که تعداد آن‌ها ۱۷۰ نفر بود و ۱۳۲ نفر مایل به همکاری شدند. نمونه‌گیری براساس روش دردسترس بود. متغیر وابستگی به فضای مجازی به‌وسیلهٔ پرسش‌نامهٔ اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی مبتنی‌بر موبایل (خواجه‌احمدی و همکاران، ۱۳۹۵) و متغیر گرایش به خیانت زناشویی به‌وسیلهٔ مقیاس گرایش به خیانت زناشویی (واتلی، ۲۰۰۸) هدف سنجش قرار گرفت. تحلیل داده‌ها بااستفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۲ در سطح معناداری ۰٫۰۵ صورت گرفت.
یافته‌ها: تحلیل داده‌ها نشان داد، بین وابستگی به فضای مجازی و گرایش به خیانت زناشویی در متقاضیان طلاق رابطهٔ مثبت و معناداری وجود داشت (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۳۲۴=r).
نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان داد، هرچه وابستگی به فضای مجازی بیشتر باشد، گرایش به خیانت زناشویی در متقاضیان طلاق بیشتر است. بنابراین توصیه می‌شود به‌منظور کاهش گرایش به خیانت زناشویی، وابستگی به فضای مجازی در متقاضیان طلاق کم شود.

سعیده برزگر, سید کاظم علوی

چکیده
زمینه وهدف: بیماری ام‌اس به‌علت مزمن‌بودن می‌تواند تأثیر عمیقی بر فعالیت‌های روزانهٔ زندگی شخص بگذارد. پژوهش حاضر باهدف پیش‌بینی بهزیستی روان‌شناختی براساس افسردگی و سلامت روان در بیماران مبتلا ‏به مولتیپل‌اسکلروزیس شهر یزد انجام شد.
روش‌بررسی: پژوهش حاضر به‌لحاظ هدف، کاربردی و براساس روش‌شناسی تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی‌تحلیلی بود. جامعهٔ آماری پژوهش را ۱۸۰۰ بیمار مبتلا به ام‌اس و عضو انجمن بیماران ام‌اس شهر یزد در سال ۱۴۰۱-۱۴۰۰ تشکیل دادند. نمونهٔ پژوهش برمبنای جدول کرجسی و مورگان، ۳۱۷ نفر تعیین شد که با روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند. به‌منظور اندازه‌گیری متغیرها، مقیاس بهزیستی روان‌شناختی ریف (ریف، ۱۹۸۹) و پرسش‌نامهٔ افسردگی بک (بک و همکاران، ۱۹۶۱) و پرسش‌نامهٔ سلامت عمومی (گلدبرگ و هیلر، ۱۹۷۹) به‌کار رفت. برای تحلیل داده‌ها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون خطی چندگانه در نرم‌افزارSPSS نسخهٔ ۲۱ در سطح معناداری ۰٫۰۵ استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، در بیماران مبتلا ‏به مولتیپل‌اسکلروزیس، بین افسردگی با بهزیستی روان‌شناختی همبستگی منفی و معنادار (۰٫۴۳-=r، ۰٫۰۰۱>p) و بین سلامت روان با بهزیستی روان‌شناختی همبستگی منفی و معنادار (۰٫۶۳-=r، ۰٫۰۰۱>p) مشاهده شد. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه مشخص کرد، افسردگی (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۵۸-=β) و سلامت روان (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۸۹-=β) نقش پیش‌بینی‌کنندگی معناداری در پیش‌بینی و تبیین بهزیستی روان‌شناختی در بیماران مبتلا ‏به مولتیپل‌اسکلروزیس داشت؛ همچنین براساس ضریب‌ تعیین تعدیل‌شده، ۲۸٫۸درصد از تغییرات بهزیستی روان‌شناختی در این بیماران براساس افسردگی و سلامت روان پیش‌بینی‌شدنی بود.
نتیجه‌گیری: براساس نتایج پژوهش، افسردگی و سلامت روان بهزیستی روان‌شناختی را در بیماران مبتلا به مولتیپل‌اسکلروزیس پیش‌بینی می‌کند؛ لذا توجه به متغیرهای مذکور به متخصصان در این زمینه توصیه می‌شود.

مسعود شهبازی, آمنه سادات موسوی, امین کرایی

چکیده
زمینه و هدف: سلامت روانی افراد در هر جامعه‌ای، از ضرورت‌های آن جامعه به‌شمار می‌رود و از شاخص‌های مهم سلامت روان میزان افسردگی و رضایت از زندگی است. این شاخص‌های سلامت روانی به‌ویژه در دورهٔ جوانی از اهمیت فزاینده‌ای برخوردار می‌شود؛ ازاین‌رو، پژوهش حاضر باهدف مدل‌سازی واسطه‌ای تجارب لذت‌بخش در رابطهٔ بین کارکرد خانواده با افسردگی و رضایت از زندگی افراد جوان صورت گرفت.
روش‌بررسی: روش پژوهش تحلیلی از نوع مدل‌سازی معادلات ساختاری بود. جامعهٔ آماری را همهٔ جوانان ۱۸تا۲۵ سال شهر شیراز تشکیل دادند. با روش نمونه‌گیری دردسترس سیصد نفر انتخاب شدند. ابزارهای سنجش پرسش‌نامهٔ کارکرد خانواده (اپستاین و همکاران، ۱۹۸۳)، سیاهۀ باورهای لذت‌بخش (برایانت، ۲۰۰۳)، مقیاس رضایت از زندگی (داینر و همکاران، ۱۹۸۵) و پرسش‌نامهٔ افسردگی بک-ویرایش دوم (بک و همکاران، ۱۹۹۶) بود. داده‌های جمع‌آوری‌شده در دو سطح توصیفی (بااستفاده از میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (بااستفاده از ضریب همبستگی پیرسون و روش مدل‌سازی معادلات ساختاری) در نرم‌افزارهای SPSS و AMOS (نسخهٔ ۲۳) تجزیه‌وتحلیل شد. برای تمامی تحلیل‌ها سطح معناداری ۰٫۰۵=α بود.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، کارکرد خانواده اثر مستقیم و معنادار بر تجارب لذت‌بخش (۰٫۰۱۰=p  و ۰٫۵۶=β) و تجارب لذت‌بخش اثر مستقیم و معنادار بر افسردگی (۰٫۰۱۰=p و ۰٫۲۶-=β) و رضایت از زندگی (۰٫۰۱۰=p و ۰٫۵۹=β) داشت. همچنین تجربیات لذت‌بخش توانست در رابطهٔ بین کارکرد خانواده با افسردگی (۰٫۰۰۱=p و ۰٫۱۴-=β) و رضایت از زندگی (۰٫۰۰۱=p، ۰٫۳۳=β) در افراد جوان، نقش واسطه‌ای ایفا کند. به‌علاوه، نسبت خی‌دو به درجهٔ آزادی برابر با ۱٫۹۱، CFI برابر با ۰٫۹۸، GFI برابر با ۰٫۹۶، AGFI برابر با ۰٫۹۴ و RMSEA برابر با ۰٫۰۴۹ بود که شاخص‌های برازش نکویی مدل را نشان می‌دهد.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش، تجارب لذت‌بخش در ارتباط بین کارکرد خانواده با افسردگی و رضایت از زندگی افراد جوان نقش واسطه‌ای دارد.

منیژه رضاپور, معصومه حیدریان, کیوان کاکابرایی

چکیده
زمینه و هدف: بحران جهانی ناشی‌از بیماری کووید-۱۹ تأثیرات عمیقی بر روابط خانوادگی و بهزیستی ذهنی افراد داشته است و دوران پساکرونا با چالش‌های جدیدی برای سلامت روانی زوجین همراه است. پژوهش حاضر باهدف بررسی اثربخشی برنامهٔ حل مسئلهٔ خانواده‌محور بر بهزیستی ذهنی زوجین در دوران پساکرونا در سال ۱۴۰۲ انجام گرفت.
روش‌بررسی: این پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه و دورۀ پیگیری دوماهه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را کارمندان متأهل سه دانشکدهٔ فنی‌حرفه‌ای دختران ۱ و پسران ۱ و ۲ شهرستان کرمانشاه تشکیل دادند که تعداد آن‌ها دویست نفر بود. پس از بررسی ملاک‌های ورود صد نفر داوطلب واجد شرایط به‌صورت هدفمند وارد مطالعه شدند و به‌طور تصادفی در گروه آزمایش (پنجاه نفر) و گروه گواه (پنجاه نفر) قرار گرفتند. برنامهٔ مداخلهٔ حل مسئلهٔ خانواده‌محور برای گروه آزمایش طی ده جلسهٔ دوساعته برگزار شد. ابزار پژوهش، مقیاس رضایت از زندگی (داینر و همکاران، ۱۹۸۵) بود. تحلیل داده‌ها با آزمون خی‌دو، روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح معناداری ۰٫۰۵ به‌کمک نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۶ انجام گرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، اثر زمان، اثر گروه و اثر تعاملی گروه×زمان بر متغیر بهزیستی ذهنی معنادار بود (۰٫۰۰۱>p). همچنین در گروه آزمایش، در متغیر بهزیستی ذهنی، بین نمرات درون‌گروهی پیش‌آزمون-پس‌آزمون و پیش‌‌آزمون-پیگیری تفاوت معناداری وجود داشت (۰٫۰۰۱>p)؛ اما در نمرات بهزیستی ذهنی بین پس‌آزمون و پیگیری تفاوت معناداری مشاهده نشد (۱٫۰۰۰=p).
نتیجه‌گیری: براساس نتایج پژوهش، مداخلات مبتنی‌بر حل مسئله، به‌عنوان رویکردی مؤثر در بهبود بهزیستی ذهنی زوجین در دوران پساکرونا می‌تواند استفاده می‌شود که بر ضرورت توجه به سلامت روانی در برنامه‌ریزی‌های اجتماعی و خانوادگی تأکید می‌کند.

سارا قنبری, زینب میهن دوست, شهرام مامی, وحید احمدی, حمیرا سلیمان نژاد

چکیده
زمینه و هدف: اختلال بدریخت‌انگاری بدن با اشتغال ذهنی افراطی دربارهٔ نقص‌های ظاهری و دشواری در تنظیم هیجان همراه است؛ لذا این پژوهش باهدف مقایسهٔ اثربخشی درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد و درمان شناختی-رفتاری بر تنظیم هیجان در افراد با نشانه‌های بدریخت‌انگاری بدن انجام شد.
روش‌بررسی: پژوهش حاضر از نوع مطالعات نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون و پیگیری دوماهه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری را تمامی افراد مراجعه‌کننده به مراکز زیبایی شهر کرمانشاه تشکیل دادند که در سال ۱۴۰۲ به کلینیک‌های زیبایی آن شهر مراجعه کردند. از این جامعه، ۵۴ نفر داوطلب واجد شرایط به‌روش نمونه‌گیری دردسترس وارد مطالعه شدند و به‌روش تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه (هر گروه هیجده نفر) قرار گرفتند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، مقیاس دشواری در تنظیم هیجان (گراتز و رومر، ۲۰۰۴) بود. آزمودنی‌های گروه آزمایش اول درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد و آزمودنی‌های گروه آزمایش دوم درمان شناختی-رفتاری را به‌صورت گروهی دریافت کردند. داده‌ها بااستفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی توسط نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۶ در سطح معناداری ۰٫۰۵ تحلیل شدند.
یافته‌ها: نتایج حاکی‌از تفاوت معنادار میانگین نمرات پیش‌آزمون متغیر تنظیم هیجان و مؤلفه‌های آن شامل مؤلفه‌های عدم پذیرش پاسخ هیجانی، دشواری در به‌کارگیری رفتارهای هدفمند، دشواری کنترل تکانه، فقدان آگاهی هیجانی، دسترسی محدود به راهبردهای هیجانی و فقدان شفافیت هیجانی، با میانگین نمرات پس‌آزمون و پیگیری در گروه‌های آزمایش بود (۰٫۰۰۱>p)؛ اما در گروه‌های آزمایش، میانگین نمرات پس‌آزمون تنظیم هیجان و مؤلفه‌های آن با پیگیری تفاوت معناداری نداشت (۰٫۰۵<p). به‌علاوه بین دو روش درمانی در تنظیم هیجان و مؤلفه‌های آن تفاوت معناداری مشاهده شد (۰٫۰۰۱>p).
نتیجه‌گیری: دو مداخلهٔ درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد و درمان شناختی-رفتاری نقش مؤثری در بهبود تنظیم هیجان در افراد با نشانه‌های بدریخت‌انگاری بدن دارد؛ اما در مقام مقایسه، درمان شناختی-رفتاری دارای تأثیر بیشتری بر بهبودی تنظیم هیجان است.

زهرا بدری پور, سالار فرامرزی, علی شریفی

چکیده
هدف: دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی در کارکردهای اجرایی و حافظهٔ کاری دچار ضعف و نقص هستند و همین امر بار شناختی را با چالش روبه‌رو می‌سازد؛ بنابراین پژوهش حاضر باهدف مقایسهٔ اثربخشی تمرینات شناختی رایانه‌ای و غیررایانه‌ای بر بار شناختی مرتبط با درس ریاضی و کارکردهای اجرایی دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری خاص در ریاضیات انجام شد.
روش‌بررسی: روش مطالعه، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با دو گروه آزمایش و یک گروه گواه بود. نمونه‌های پژوهش را ۴۵ دانش‌آموز دختر ۱۰ و ۱۱سالهٔ داوطلب واجد شرایط در پایه‌های چهارم و پنجم ابتدایی مدارس دولتی شهر اصفهان در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ تشکیل دادند که به‌صورت دردسترس وارد مطالعه شدند. از پرسش‌نامهٔ تشخیصی اختلال یادگیری ویژه (علیزاده و همکاران، ۱۴۰۱) و آزمون تشخیصی ریاضی کی‌مت (پرایس و راجرز، ۱۹۸۱) و آزمون ماتریس‌های پیش‌روندهٔ ریون (ریون، ۲۰۰۰) به‌منظور شناسایی آزمودنی‌ها استفاده شد. سپس آزمودنی‌ها در دو گروه‌ آزمایش و یک گروه گواه به‌طور تصادفی قرار گرفتند. برنامهٔ مداخلات شامل دوازده جلسه تمرین شناختی رایانه‌ای و دوازده جلسه تمرین شناختی غیررایانه‌ای ۴۵دقیقه‌ای بود. سه گروه در پیش‌آزمون و پس‌آزمون بااستفاده از پرسش‌نامهٔ بار شناختی (کلپش و همکاران، ۲۰۱۷) و پرسش‌نامهٔ درجه‌بندی رفتاری کارکردهای اجرایی (بریف) (جیویا و همکاران، ۲۰۰۰) ارزیابی شدند. تحلیل داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس و آزمون‌ تعقیبی بونفرونی به‌کمک نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۴ در سطح معناداری ۰٫۰۵ انجام گرفت.
یافته‌ها: تمرینات شناختی رایانه‌ای اثربخشی بیشتری درمقایسه با تمرینات شناختی غیررایانه‌ای در بهبود کارکردهای اجرایی و زیرمقیاس‌های آن شامل انتقال توجه، حافظهٔ کاری، فراشناخت و تعدیل رفتار (۰٫۰۵>p) و کاهش نمرات بار شناختی مطلوب و بار شناختی برون‌زاد داشت (۰٫۰۵>p).
نتیجه‌گیری: تمرینات شناختی رایانه‌ای درمقایسه با تمرینات شناختی غیررایانه‌ای، اثربخشی بیشتری بر بار شناختی مرتبط با درس ریاضی و کارکردهای اجرایی دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری خاص در ریاضیات دارد.

حمیرا محمودی سوران, غلامرضا ثناگوی محرر, محمود شیرازی

چکیده
زمینه و هدف: بیماری تالاسمی طیف وسیعی از چالش‌های بالینی و روانی را ایجاد می‌کند و در دانش‌آموزان منجربه افت تحصیلی می‌شود؛ لذا این پژوهش ﺑﺎ ﻫﺪف بررسی اثربخشی درمان گروهی مبتنی‌بر پذیرش و تعهد بر خودکارآمدی تحصیلی و اضطراب امتحان دانش‌آموزان بیمار تالاسمی انجام شد.
روش‌‌بررسی: روش پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه و پیگیری بود. جامعهٔ آماری را تمامی دانش‌آموزان متوسطهٔ اول و دورهٔ دوم ابتدایی مبتلا به تالاسمی ماژور شهر زاهدان تشکیل دادند که در بخش تالاسمی بیمارستان علی‌اصغر زاهدان پرونده داشتند. ۶۰ نفر از دانش‌آموزان به‌شیوهٔ نمونه‌گیری داوطلبانه انتخاب شده و با انتصاب تصادفی میان گروه آزمایش و گروه گواه تقسیم شدند. در گروه آزمایش، مداخلات گروه‌درمانی تعهد و پذیرش به‌صورت هشت جلسهٔ ۱۲۰دقیقه‌ای اجرا شد (۲۸ نفر جلسات را تکمیل کردند) و در گروه گواه (۲۸ نفر پس از حذف دو شرکت‌کننده) مداخله‌ای صورت نگرفت. آزمودنی‌ها ابزار استاندارد اضطراب امتحان ساراسون و خودکارآمدی تحصیلی جینک و مورگان را در سه مرحلهٔ قبل از مداخله و بلافاصله پس از مداخله و دو ماه پس از پایان مداخله تکمیل کردند. تجزیه‌وتحلیل داده‌های گردآوری‌شده در سطح معناداری (۰٫۰۵=α) با استفاده از نرم‌افزار تحلیل آماری SPSS نسخهٔ ۲۰، با آمار توصیفی و استنباطی (تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر) انجام شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که میزان خودکار‌آمدی تحصیلی و اضطراب امتحان بین دو گروه طی سه مرحلهٔ ارزیابی تفاوت معنا‌داری دارد (۰٫۰۰۱p<).
نتیجه‌گیری: در حوزهٔ درمان با تأکید بر لزوم استفاده از درمان‌های روان‌شناختی جدید و مؤثر می‌توان از گروه‌درمانی مبتنی‌بر پذیرش و تعهد باتوجه به ماهیت و کارکرد آن برای درمان متغیر‌های تربیتی استفاده کرد.

محمدرضا بیدگلیان, فائزه جهان, پرویز صباحی, حسن اسدزاده

چکیده
زمینه و هدف: در سال‌های اخیر برای درمان چاقی کودکان، به مداخلات رفتاری متمرکز بر والد توجه بیشتری شده است. این پژوهش باهدف اثربخشی مداخلهٔ رفتاری والدمحور بر مصرف تنقلات صنعتی در کودکان ۴تا۶سالهٔ چاق و دارای اضافه‌وزن انجام شد.
روش‌بررسی: پژوهش حاضر نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه و دورۀ پیگیری دوماهه بود. جامعۀ آماری پژوهش را تمامی مادران کودکان ۴تا۶سالهٔ چاق و دارای اضافه‌وزن شهر تهران در سال ۱۴۰۳ تشکیل دادند. سی مادر به‌روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. برای تشخیص چاقی یا اضافه‌وزن در کودکان، حدود مرزی تعریف‌شدهٔ نمایهٔ تودهٔ بدنی و مرجع استاندارد CDC2000، به‌کار رفت. همچنین چک‌لیست محقق‌ساختهٔ ارزیابی فراوانی مصرف تنقلات صنعتی کودکان برای گردآوری داده‌ها استفاده شد. گروه آزمایش مداخلهٔ رفتاری والدمحور را در هشت جلسهٔ‌ شصت‌دقیقه‌ای دریافت کرد؛ اما گروه گواه مداخله‌ای دریافت نکرد. تحلیل داده‌ها بااستفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح معناداری ۰٫۰۵ در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۴ انجام شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، اثر گروه و اثر زمان و اثر تعامل گروه و زمان بر متغیر مصرف تنقلات صنعتی معنادار بود (۰٫۰۰۱>p). همچنین در گروه آزمایش، مصرف تنقلات صنعتی کودکان از پیش‌آزمون تا پس‌آزمون به‌طور معناداری کاهش یافت (۰٫۰۰۱>p). مقایسهٔ پس‌آزمون با پیگیری دوماهه نیز مشخص کرد، کاهش مصرف در طول زمان پایدار ماند و تفاوت معناداری بین این دو مرحله مشاهده نشد (۰٫۲۱۵=p).
نتیجه‌گیری: مداخلهٔ رفتاری والدمحور با درگیرسازی فعال والدین، راهکاری مؤثر برای کاهش مصرف تنقلات صنعتی در کودکان پیش‌دبستانی چاق و دارای اضافه‌وزن است. این رویکرد می‌تواند الگوهای تغذیه‌ای سالم را در خانواده‌ها تقویت کند و قابلیت کاربرد و انتقال در محیط خانواده را دارد.

سمیه فکوریان, سیما عندلیب

چکیده
زمینه و هدف: تطابق‌نداشتن بین جنسیتی که فرد تجربه می‌کند و جنسیتی که در جامعه به وی نسبت داده می‌شود، نارضایتی فرد را به‌دنبال دارد؛ بنابراین پژوهش حاضر باهدف بررسی تأثیر روان‌درمانی یکپارچه‌نگر بر افکار خودکشی و خودشفقت‌ورزی در افراد دارای ملال جنسیتی انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش از نوع آزمایشی با طرح پژوهش از نوع پیش‎آزمون و پس‎آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری را تمامی افراد دارای اختلال ملال جنسیتی در مرکز مداخلهٔ روان‌درمانی در استان اصفهان در زمستان ۱۴۰۱ تشکیل دادند. نمونهٔ آماری پژوهش سی نفر داوطلب واجد شرایط بودند که به‌روش تصادفی ساده در دو گروه آزمایش (پانزده نفر) و گواه (پانزده نفر) قرار گرفتند. براساس نمونه‌گیری دردسترس و مبتنی‌بر هدف، افراد وارد مطالعه شدند. افراد گروه آزمایش نُه جلسهٔ نوددقیقه‌ای آموزش روان‌درمانی یکپارچه‌نگر را دریافت کردند. تمامی پرسش‌نامه‌ها در گروه آزمایش پیش از آزمون و پس از آزمون تکمیل شد. ابزارهای پژوهش مقیاس افکار خودکشی (بک و همکاران، ۱۹۸۸) و فرم کوتاه مقیاس شفقت به خود (نف، ۲۰۰۳) بود. داده‌ها بااستفاده از تحلیل کوواریانس در سطح معناداری ۰٫۰۵ به‌کمک نرم‌افزار SPSS نسخۀ ۲۶ تحلیل شدند.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، در پس‌آزمون تفاوت معناداری بین گروه‌های آزمایش و گواه در افکار خودکشی (۰٫۰۳۳=p) و شفقت به خود (۰٫۰۱۴=p) وجود داشت. همچنین ۵۸٫۳درصد از تغییرات افکار خودکشی و ۷۱٫۳درصد از تغییرات شفقت به خود ناشی‌از اثر روان‌درمانی یکپارچه‌نگر بود.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های مطالعه، استفاده از رویکرد روان‌درمانی یکپارچه‌نگر برای کاهش افکار خودکشی و افزایش شفقت به خود در افراد دارای ملال جنسیتی مفید است.