مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زهرا چابکی نژاد, مائده سادات نوری

چکیده
زمینه و هدف: پایداری ازدواج نیازمند آگاهی از تأثیر انتخاب‌های خود است. واقعیت‌درمانی می‌تواند در کاهش تعارضات زناشویی و افزایش تاب‌آوری زوجین مؤثر باشد. پژوهش حاضر باهدف بررسی اثربخشی واقعیت‌درمانی بر تعارضات زناشویی و تاب‌آوری زوجین مراجعه‌کننده به مراکز مشاورهٔ شهر یزد انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون و پیگیری دوماهه همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی زوجین مراجعه‌کننده به مراکز مشاورهٔ شهر یزد در سال ۱۴۰۲-۱۴۰۱ تشکیل دادند. ازاین‌بین به‌روش نمونه‌گیری دردسترس سی نفر به‌طور داوطلبانه انتخاب شدند و به‌روش تصادفی در دو گروه گواه و آزمایش (هر گروه پانزده نفر) قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش مقیاس تاب‌آوری کانر-دیویدسون (کانر و دیویدسون، ۲۰۰۳) و مقیاس تعارضات زناشویی (ثنایی، ۱۳۷۸) بود. گروه آزمایش طی هشت جلسهٔ یک‌ساعته، مداخلهٔ واقعیت‌درمانی را دریافت کرد؛ اما برای گروه گواه هیچ‌مداخله‌ای ارائه نشد. داده‌های پژوهش بااستفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی ازطریق نرم‌افزار آماری SPSS نسخهٔ ۲۶ در سطح معنا‌داری ۰٫۰۵، تحلیل شد.
یافته‌ها: نتایج مشخص کرد، اثر زمان و اثر گروه و اثر متقابل‌ گروه و زمان بر متغیرهای تعارضات زناشویی و تاب‌آوری معنادار بود (۰٫۰۰۱>p)؛ همچنین نتایج، کاهش معنادار نمرات متغیر تعارضات زناشویی و افزایش معنادار نمرات متغیر تاب‌‌آوری را در پس‌آزمون و پیگیری درمقایسه با پیش‌آزمون در گروه آزمایش نشان داد (۰٫۰۰۱>p). در گروه آزمایش، بین میانگین پس‌آزمون و پیگیری برای متغیرهای تعارضات زناشویی (۰٫۰۰۵=p) و متغیر تاب‌آوری (۰٫۰۰۳=p) تفاوت معناداری مشاهده شد که حاکی‌‌از تداوم تأثیر مداخله‌ برای متغیرهای مذکور بود.
نتیجه‌گیری: باتوجه به نتایج پژوهش، واقعیت‌درمانی تعارضات زناشویی و تاب‌آوری را در زوجین دارای مشکلات زناشویی بهبود می‌بخشد.

 

سعیده امامی, فرح نادری, حسن عشایری, مهناز استکی

چکیده
زمینه و هدف: گروهی از کودکان در حفظ توجه خود مشکل دارند. آن‌ها، کودکان با نقص توجه هستند که جزو گروه‌های کودکان با اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی به‌شمار می‌آیند. پژوهش حاضر باهدف مرور سیستماتیک تأثیر مداخلات درمانی بر بهبود عملکرد کودکان و نوجوانان دارای اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی از نوع کم‌توجهی غالب انجام شد.
روش‌بررسی: جامعهٔ آماری پژوهش را رساله‌های دکتری و پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و مقالات منتشرشده در مجلات علمی‌پژوهشی داخل و خارج از ایران شامل نورمگز، سیویلیکا، علم‌نت، پایگاه مرکز علمی جهاد دانشگاهی، اسکوپوس، گوگل اسکولار، الزویر، پاب ‌مد و ساینس دایرکت تشکیل دادند که در این زمینه انجام شدند. به‌علت کمبود مطالعات در این باره، تحقیقات از سال ۱۹۸۴تا۲۰۲۴ درزمینهٔ اثربخشی مداخلات درمانی بر بهبود عملکرد کودکان و نوجوانان دارای اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی از نوع بی‌توجهی غالب جمع‌آوری شد. در ابتدا انتخاب ۱۸۷ مقالهٔ مرتبط با موضوع صورت گرفت و پس از انجام مراحل مختلف و حذف تعدادی مقالات درنهایت تنها نُه مقالهٔ دارای شرایط ورود به پژوهش، استخراج و بررسی شد.
یافته‌ها: نتایج بیانگر آن بود که بازی‌درمانی، یوگا، آموزش درمانی‌شناختی، نوروفیدبک، دارودرمانی، دارودرمانی گیاهی، درمان تلفیقی و درمان با بستهٔ طراحی‌شده از واقعیت مجازی اثربخش است. یافته‌ها نشان داد، درمان با بستهٔ طراحی‌شده از واقعیت مجازی با احتمال بیشتری اثرگذار است. دارودرمانی (ویتامین‌درمانی)، به‌دلیل نتایج متفاوت دربارهٔ عوارض جانبی ناشی‌از آن بر سلامتی گروه کودکان و نوجوانان با نقص توجه نیاز به بررسی بیشتری دارد.
نتیجه‌گیری: تمامی روش‌های درمانی در بهبود علائم نقص توجه مؤثر است؛ ولی مرور سیستماتیک این مطالعات گویای آن بود که استفاده از بسته‌های طراحی‌شده از واقعیت مجازی می‌تواند در بهبود علائم نقص توجه کمک بیشتری کند.

محبوبه مجیدی, اصغر نوروزی, محمدکاظم فخری

چکیده
زمینه و هدف: مولتیپل‌اسکلروزیس (ام‌اس) قادر است هر قسمتی از دستگاه عصب مرکزی شامل نیمکره‌های مغزی، اعصاب بینایی، مخچه، ساقهٔ مغز و طناب نخاعی را درگیر کند. پژوهش حاضر باهدف بررسی اثربخشی ذهن‌آگاهی مبتنی‌بر کاهش استرس بر درماندگی آموخته‌شده و خستگی هیجانی زنان مبتلا به مولتیپل‌اسکلروزیس انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با پیگیری سه‌ماهه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی زنان مبتلا به مولتیپل‌اسکروزیس در انجمن ام‌اس مازندران تشکیل دادند که در محدودهٔ زمانی مهر۱۴۰۱ لغایت شهریور۱۴۰۲ ثبت‌نام کردند و توسط متخصص، ام‌اس در آن‌ها تشخیص داده شد. از میان آن‌ها ۲۴ نفر داوطلب واجد شرایط باتوجه‌به ملاک‌های ورود به پژوهش با روش نمونه‌گیری هدفمند وارد مطالعه شدند و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه دوازده نفر) قرار گرفتند. اعضای گروه آزمایش طی هشت جلسهٔ نوددقیقه‌ای برنامهٔ ذهن‌آگاهی مبتنی‌بر کاهش استرس (سگال و همکاران، ۲۰۰۲) را به‌طور گروهی دریافت کردند. برای گروه گواه هیچ‌مداخله‌ای ارائه نشد. اطلاعات به‌دست‌آمده بااستفاده از پرسش‌نامهٔ درماندگی آموخته‌شده (کوینلس و نیلسون، ۱۹۸۸) و پرسش‌نامهٔ خستگی هیجانی مسلش (مسلش و جکسون، ۱۹۸۱) در سه مرحله پیش ‌از مداخله و بعد از مداخله و سه ماه پس از مداخله جمع‌آوری شد. تحلیل داده‌ها به‌کمک تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح معناداری ۰٫۰۵ به‌کمک نرم‌افزار آماری SPSS نسخهٔ ۲۶ صورت گرفت.
یافته‌ها: اثر گروه بر متغیرهای درماندگی آموخته‌شده (۰٫۰۲۳=p) و خستگی هیجانی (۰٫۰۰۲=p) معنادار بود؛ همچنین در گروه آزمایش، در متغیرهای درماندگی آموخته‌شده و خستگی هیجانی، تفاوت بین میانگین نمرات پیش‌آزمون با پس‌آزمون و پیگیری (۰٫۰۵>p) و پس‌آزمون و پیگیری (۰٫۰۵>p) معنادار بود که نشان داد، در دورهٔ پیگیری سه‌ماهه اثربخشی مداخله حفظ شد.
نتیجه‌گیری: باتوجه‌به یافته‌های پژوهش حاضر، ذهن‌آگاهی مبتنی‌بر کاهش استرس در کاهش مشکلات هیجانی زنان مبتلا به مولتیپل‌اسکلروزیس مؤثر است.

زهرا فاضلی, چنگیز رحیمی

چکیده
زمینه و هدف: اختلال بیش‌فعالی/نقص توجه یکی اختلالات روان‌پزشکی با شیوع فراوان است. پژوهش حاضر باهدف بررسی اثربخشی تحریک مستقیم الکتریکی فراجمجمه‌ای مغز بر شادکامی نوجوانان ۱۶تا۱۸ساله دارای اختلال بیش‌فعالی/نقص توجه شهرستان شیراز انجام شد.
روش‌بررسی: روش این پژوهش، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. از بین نوجوانان دارای اختلال بیش‌فعالی/نقص توجه مراجعه‌کننده به کلینیک‌های روان‌شناسی و روان‌پزشکی شهرستان شیراز در سال ۱۴۰۳، سی نفر داوطلب واجد شرایط به‌شکل دردسترس در دامنۀ سنی ۱۶تا۱۸ سال وارد پژوهش شدند. سپس ازطریق گمارش تصادفی پانزده نفر در گروه مداخله و پانزده نفر در گروه گواه قرار گرفتند. امتیازات متغیر شادکامی به‌وسیلهٔ پرسش‌نامهٔ شادکامی آکسفورد (آرگیل و همکاران، ۱۹۸۹) در دو نوبت زمانی قبل و بعد از درمان تحریک مستقیم الکتریکی مغز مقایسه شد. تحلیل داده‌ها بااستفاده از تحلیل کوواریانس در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۲ صورت پذیرفت. سطح معناداری آزمون‌ها ۰٫۰۵ بود.
یافته‌ها: نتایج مشخص کرد، میانگین نمرات متغیر شادکامی در نوجوانان دارای اختلال بیش‌فعالی/نقص توجه در گروه مداخله و بعد از دریافت درمان درمقایسه با گروه گواه، به‌طور معناداری افزایش پیدا کرد (۰٫۰۰۱>p). براساس نتایج مربوط به اندازۀ اثر، ۶۴درصد از تفاوت بین گروه مداخله و گروه گواه در متغیر شادکامی ناشی‌از تحریک الکتریکی مغز بود.
نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان داد، از تحریک مستقیم الکتریکی فراجمجمه‌ای مغز می‌توان به‌عنوان درمانی احتمالاً مؤثر برای بهبود شادکامی نوجوانان دارای اختلال بیش‌فعالی/نقص توجه استفاده کرد.

نورالله یوسفی, علیرضا پیرخائفی, احمد برجعلی

تامیلا اسمعیل فراهانی, فرحناز مس چی, ریتا لیاقت

چکیده
زمینه و هدف: زنان وابسته به مواد مخدر برای دریافت خدمات درمانی با مشکلات بیشتری مواجه هستند. استفاده از مداخلات روان‌شناختی برای بهبود مهارت‌های لازم برای ترک مصرف مواد در این قشر از افراد جامعه مغفول مانده است. مطالعهٔ حاضر باهدف بررسی اثربخشی درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد بر نظام‌های مغزی-رفتاری و بدتنظیمی هیجانی و خودکارآمدی ترک در زنان وابسته به مواد مخدر انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش نیمه‌آزمایشی از نوع پیش‌آزمون و پس‌آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری را تمامی زنان وابسته به مواد مخدر شهر تهران در سال ۱۴۰۲ تشکیل دادند. با روش نمونه‌گیری هدفمند، سی نفر داوطلب واجد شرایط وارد مطالعه شدند و به‌تصادف در دو گروه درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد و گواه (هر گروه پانزده نفر) قرار گرفتند. درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد در بیست جلسه براساس پروتکل‌های هیز و همکاران (۲۰۱۲) و ویلسون و همکاران (۲۰۱۴) برگزار شد. برای گردآوری داده‌ها، مقیاس نظام‌های مغزی-رفتاری (کارور و وایت، ۱۹۹۴) و مقیاس دشواری در تنظیم هیجان (گراتز و رومر، ۲۰۰۴) و مقیاس خودکارآمدی ترک اعتیاد (مارتین و همکاران، ۱۹۹۵) به‌کار رفت. تحلیل داده‌ها بااستفاده از نرم‌افزار SSPSS نسخهٔ ۲۴ و آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح معناداری ۰٫۰۵ صورت گرفت.
یافته‌ها: در گروه درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد، تفاوت بین پیش‌آزمون با پس‌آزمون در نمرهٔ کلی نظام‌های مغزی-رفتاری (۰٫۰۰۱>p) و بدتنظیمی هیجانی (۰٫۰۰۱>p) و خودکارآمدی ترک اعتیاد (۰٫۰۰۱>p) معنادار بود؛ اما تفاوت معناداری بین پس‌آزمون با پیگیری وجود نداشت (۰٫۰۵<p). این یافته ضمن تأیید اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر بهبود سه متغیر مذکور، پایداری اثربخشی این مداخله را نیز نشان داد.
نتیجه‌گیری: باتوجه به نتایج به‌دست‌آمده، استفاده از درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد به‌عنوان مداخلهٔ مکمل همراه با سایر اقدامات درمانی به‌منظور بهبود نظام‌های مغزی-رفتاری و بدتنظیمی هیجانی و خودکارآمدی ترک در زنان وابسته به مواد مخدر توصیه می‌شود.

روح الامین امینی زاده, حمدالله منظری, علیرضا منظری, آناهیتا بحرینی زاده

چکیده
زمینه و هدف: اعتیاد به فضای مجازی و سبک‌های والدگری و تاب‌آوری از عوامل مهمی هستند که می‌توانند بر بهزیستی تحصیلی تأثیر بگذارند. پژوهش حاضر باهدف مدل‌سازی معادلات ساختاری بهزیستی تحصیلی براساس اعتیاد به فضای مجازی و سبک‌های والدگری با میانجیگری تاب‌آوری تحصیلی دانش‌آموزان متوسطهٔ دوم شهر کرمان انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش تحلیلی بود. جامعهٔ آماری را تمامی دانش‌آموزان متوسطهٔ دوم شهر کرمان در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ تشکیل دادند. براساس قاعدهٔ سرانگشتی در معادلات ساختاری، ۵۶۵ نفر با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها، آزمون اعتیاد به اینترنت (ویدیانتو و مک موران، ۲۰۰۴)، پرسش‌نامهٔ بهزیستی تحصیلی (تومینین-سوینی و همکاران، ۲۰۱۲)، مقیاس تاب‌آوری تحصیلی (کسیدی، ۲۰۱۶) و پرسش‌نامهٔ سبک والدگری (رابینسون و همکاران، ۲۰۰۱) به‌کار رفت. داده‌ها در سطح معناداری ۰٫۰۵ بااستفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری، در نرم‌افزارهای SPSS نسخهٔ ۲۵ و AMOS نسخهٔ ۲۴ تحلیل شد.
یافته‌ها: بین اعتیاد به فضای مجازی و تاب‌آوری تحصیلی (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۳۸=β)، بین سبک والدگری و تاب‌آوری تحصیلی (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۰۵=β)، بین اعتیاد به فضای مجازی و بهزیستی تحصیلی(۰٫۰۱۶=p و ۰٫۱۹-=β)، بین سبک والدگری و بهزیستی تحصیلی (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۲۲=β) و بین تاب‌آوری تحصیلی و بهزیستی تحصیلی (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۷۰=β) رابطهٔ معناداری وجود داشت. تاب‌آوری تحصیلی روابط بین اعتیاد به فضای مجازی و بهزیستی تحصیلی را میانجیگری کرد (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۱۵۴-=β)؛ همچنین تاب‌آوری تحصیلی روابط بین سبک والدگری مقتدرانه (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۲۰۷=β) و سبک والدگری استبدادی (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۲۳۴-=β) و سبک والدگری سهل‌گیرانه (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۱۴۸-=β) با بهزیستی تحصیلی را میانجیگری کرد. شاخص‌های نکویی برازش (۳٫۱۶=X2/df و ۰٫۹۳۸=GFI و ۰٫۹۵۷=IFI و ۰٫۹۵۷=CFI و ۰٫۰۶۲=RMSEA)  حاکی‌از برازش مناسب مدل بود.  
نتیجه‌گیری: یافته‌های این پژوهش تأکید کرد، تقویت تاب‌آوری تحصیلی ازطریق ارتقای سبک‌های والدگری مناسب و مدیریت اعتیاد به فضای مجازی می‌تواند زمینه‌ساز بهزیستی تحصیلی پایدارتر در دانش‌آموزان و بهبود کیفیت تجربه‌های آموزشی آن‌ها شود.

نوشین اسماعیلی, احمدرضا کیانی, علی شیخ الاسلامی

چکیده
زمینه و هدف: سلامت روان به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های سلامت انسان به‌شمار می‌رود که دارای تأثیری چشمگیری بر دیگر ابعاد نیز است. هدف از مطالعهٔ حاضر شناسایی مؤلفه‌های تأثیرگذار بر سلامت روان دانش‌آموزان با رویکرد فراترکیب بود.
روش‌بررسی: پژوهش حاضر ازنظر هدف توسعه‌ای، ازلحاظ ماهیت داده‌ها و سبک تحلیل جزو پژوهش‌های کیفی و براساس روش جمع‌آوری داده‌ها، اسنادی بود. از منظر روش انجام پژوهش، تحلیلی‌توصیفی بود و داده‌های پژوهش بااستفاده از روش فراترکیب جمع‌آوری و تحلیل شد. این مطالعه بااستفاده از روش هفت‌‌مرحله‌ای سندلوسکی و ﺑﺎروسو (۲۰۰۷) اجرا شد. برای ارزیابی تحقیقات قبلی، جست‌جویی کامل در پایگاه داده PubMed)، Embase، PsycINFO، Scopus، ProQuest، مگیران، نورمگز، گنج ایرانداک) صورت گرفت. در جست‌وجوی پایگاه داده، عباراتی شامل نوجوانان در مدرسه یا دانش‌آموزان، سلامت یا سلامت روان و کیفی، به‌کار رفت. جامعهٔ آماری را تمام مطالعات از سال ۲۰۰۷تا۲۰۲۲ تشکیل دادند. باتوجه به معیارهای انتخاب هدفمند تحلیل نهایی به‌کمک ۳۲ مقالهٔ منتخب انجام پذیرفت. برای تجزیه‌وتحلیل و دسته‌بندی داده‌های کدگذاری‌شده از نرم‌افزار MAXQDA10 استفاده شد.
یافته‌ها: از ۳۷۱ مقالهٔ جست‌وجوشده، انتخاب ۳۲ مقاله صورت گرفت که با تحلیل آن‌ها عوامل مؤثر در سلامت روان در پنج مقولهٔ اصلی و پانزده زیرمقوله دسته‌بندی شد. عوامل مؤثر شناسایی‌شده بر سلامت روانی دانش‌آموزان عبارت بود از: سلامت جسمانی (تغذیهٔ سالم و خواب کافی، فعالیت‌های سالم، تمرکز بر سلامت جسمانی)؛ انسجام درونی (مدیریت استرس و هیجانات، خودشکوفایی، مثبت‌نگری و تاب‌آوری)؛ ویژگی‌های شخصی (ایمان و انصاف، درون‌نگری و خودآگاهی، شجاعت)؛ شرایط محیطی (عوامل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، تحصیلات)؛ شرایط خانوادگی (عملکرد عاطفی خانواده، برخورد و رفتار افراد خانواده).
نتیجه‌گیری: پژوهش حاضر نشان داد، سلامت روان از پنج عامل سلامت جسمانی، انسجام درونی، ویژگی‌های شخصی، شرایط محیطی و شرایط خانوادگی متأثر است؛ بنابراین درمانگران می‌توانند باتوجه به عوامل مذکور درجهت افزایش سلامت روان دانش‌آموزان گام‌های مؤثری بردارند.

رعنا پشم کار, بیتا بهرامی, مسعود کریم‌لو

چکیده
زمینه و هدف: همهٔ افراد برای جلوگیری و پیشگیری از مبتلانشدن به اختلالات روانی ازجمله افسردگی و نیز افزایش و ارتقای سلامت روان خود به مهارت‌هایی نیاز دارند. پژوهش حاضر باهدف تعیین اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی بر تنظیم شناختی هیجان و خودکارآمدی در افراد مبتلا به افسردگی خفیف انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری را تمامی افراد مبتلا به افسردگی خفیف در شهر تهران در سال ۱۳۹۹ تشکیل دادند. با روش نمونه‌گیری دردسترس، بیست نفر داوطلب واجد شرایط به‌عنوان نمونهٔ پژوهش وارد مطالعه شدند و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه ده نفر) قرار گرفتند. آموزش مهارت‌های ارتباطی برای گروه آزمایش به‌مدت هشت جلسهٔ نوددقیقه‌ای و دو جلسه در هفته اجرا شد. ابزارهای استفاده‌شده، پرسش‌نامهٔ افسردگی بک (بک و همکاران، ۱۹۹۶) و پرسش‌نامهٔ تنظیم شناختی هیجان (گارنفسکی و همکاران، ۲۰۰۱) و مقیاس خودکارآمدی عمومی (شرر و همکاران، ۱۹۸۲) بود. به‌منظور تحلیل داده‌ها، آزمون‌های آماری تحلیل کوواریانس ازطریق نرم‌افزار SPSS نسخۀ ۱۶ به‌کار رفت. سطح معناداری در پژوهش ۰٫۰۵ بود.
یافته‌‌ها: نتایج نشان داد، آموزش مهارت‌های ارتباطی بر افزایش راهبردهای سازش‌یافتهٔ شناختی‌ هیجان (۰٫۰۰۱>p) و کاهش راهبردهای سازش‌نایافتهٔ شناختی‌ هیجان (۰٫۰۰۵=p) و نیز افزایش خودکارآمدی افراد مبتلا به افسردگی خفیف (۰٫۰۰۱>p) به‌طور معناداری مؤثر بود.
نتیجه‌گیری: باتوجه به اهمیت آموزش مهارت‌های ارتباطی به افراد مبتلا به افسردگی خفیف و تأثیر بارز آن بر کنترل راهبردهای سازش‌یافته و سازش‌نایافتهٔ شناختی‌ هیجان و خودکارآمدی آن‌ها، آموزش مهارت‌های ارتباطی ضرورت دارد.

سیده مینا عباسی, آزیتا چهری, مختار عارفی

 چکیده
زمینه و هدف: نوبت‌کاری پرستاران می‌تواند بر بسیاری از جنبه‌های زندگی زناشویی آن‌ها تأثیر بگذارد. پژوهش حاضر باهدف مدل‌سازی معادلات ساختاری رضایت زناشویی براساس عملکرد جنسی با میانجیگری ریتم‌های سیرکادین در زنان پرستار متأهل انجام شد.
روش‌بررسی: مطالعهٔ حاضر از نوع طرح‌های همبستگی بااستفاده از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی پرستاران زن متأهل شاغل در بیمارستان‌های دولتی غرب شهر تهران در سال ۱۴۰۲ به‌تعداد ۲۳۶۱ نفر تشکیل دادند. افراد نمونه به‌تعداد ۳۳۰ نفر و ازطریق روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. مقیاس رضایت زناشویی (هادسون و همکاران، ۱۹۸۱) و مقیاس عملکرد جنسی (روزن و همکاران، ۱۹۹۷) و مقیاس ریتم‌های سیرکادین (جعفری رودبندی و همکاران، ۱۳۹۲) به‌عنوان ابزارهای گردآوری اطلاعات، به‌کار رفت. تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها بااستفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری و نرم‌افزارهای SPSS نسخهٔ ۲۷ و SSmartPLSنسخهٔ ۳ در سطح معناداری ۰٫۰۵ صورت گرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، ضرایب مسیر مستقیم بین عملکرد جنسی بر رضایت زناشویی مثبت و معنادار (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۶۶=β) و بر ریتم‌های سیرکادین مثبت و معنادار بود (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۸۳=β)؛ همچنین ضریب مسیر مستقیم ریتم‌های سیرکادین بر رضایت زناشویی مثبت و معنادار بود (۰٫۰۰۲=p و ۰٫۲۶=β)؛ ضریب اثر غیرمستقیم عملکرد جنسی بر رضایت زناشویی نیز مثبت و معنادار بود (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۲۱=β). شاخص نکویی برازش مدل مشخص کرد، ریتم‌های سیرکادین رابطهٔ عملکرد جنسی و رضایت زناشویی را میانجیگری می‌کند (۰٫۴۱=GOF).

نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش می‌توان ازطریق آموزش به پرستاران درخصوص ریتم‌های سیرکادین، توانمندی‌های جنسی و رضایت جنسی آن‌ها را تأمین کرد و بدین‌وسیله رضایت زناشویی را به‌عنوان پایهٔ اساسی استحکام خانواده، فراهم آورد.